Wskaźnik OEE – czym jest i jak go obliczyć?

overall equipment effectiveness

Niezależnie od branży, firmom zajmującym się szeroko pojętym wytwarzaniem zależy na maksymalizacji wydajności procesu produkcyjnego. Na wydajność zakładu wpływ ma m.in. jak największe wykorzystanie potencjału znajdujących się w nim maszyn. Jednym ze sposobów na określenie tego, w jakim stopniu dana fabryka wykorzystuje swoje wyposażenie, jest obliczenie OEE.


Spis treści:

Czym jest wskaźnik OEE?

Wskaźnik OEE (Overall Equipment Effectiveness) pozwala na określenie stopnia wykorzystania maszyn biorących udział w danym procesie wytwarzania. To, czy dana maszyna pracuje ze swoją maksymalną możliwą prędkością, ma bezpośredni wpływ na faktyczny, produktywny czas wytwarzania danego wyrobu. Wyposażenie wykorzystywane w sposób nieefektywny, obniża konkurencyjność danego przedsiębiorstwa i obniża generowane przez nie zyski.

Z tego względu każda firma wykorzystująca w procesie wytwarzania maszyny, dąży do zmaksymalizowania ich efektywności. Każde nieplanowane wyłączenie linii produkcyjnej generuje dla zakładu straty. Dlatego też opracowano wiele narzędzi mających na celu poprawę organizacji pracy, co w konsekwencji ma zwiększyć stopień efektywności wyposażenia. 

Jednym z nich jest system TPM (Total Productive Maintenance), którego jednym z elementów jest właśnie wskaźnik OEE, który określa efektywność wyposażenia w procentach. Mowa tu o liniach produkcyjnych, grupach maszyn oraz pojedynczych, priorytetowych dla przedsiębiorstwa maszynach wykorzystywanych w procesie wytwarzania. Do wyliczenia OEE brane są pod uwagę trzy wskaźniki: dostępność, wydajność i jakość.

Wskaźnik OEE obliczony na podstawie rzetelnych danych pochodzących bezpośrednio z procesu wytwarzania oraz właściwie zinterpretowany, pozwala na zoptymalizowanie działań na terenie zakładu w taki sposób, by jeszcze bardziej skrócić czas produkcji, co w bezpośredni sposób przekłada się na zwiększenie zysków płynących z wytwarzania oraz dystrybucji danego wyrobu.

Jak obliczyć OEE?

Tak, jak wspomnieliśmy w poprzednim akapicie, obliczanie OEE przeprowadza się na podstawie trzech wskaźników, które z kolei wyliczane są z wykorzystaniem danych zbieranych w trakcie procesu produkcyjnego. Są to: dostępność, wydajność i jakość. Wskaźnik OEE jest iloczynem tych trzech wartości, a jego wartość przedstawia całkowitą efektywność wyposażenia danego zakładu, wyrażoną w procentach.

Dostępność porównuje ze sobą czas zaplanowany na zrealizowanie danego zadania produkcyjnego oraz faktyczny, produktywny czas wytwarzania na zasadzie stosunku jednej wartości do drugiej. Na obniżenie wskaźnika dostępności mają wpływ wszystkie działania z zakresu utrzymania ruchu w zakładzie, a więc wszelkiego rodzaju awarie, prace konserwacyjne, naprawy oraz czas poświęcony na przezbrojenie linii.

Drugą wartością wykorzystywaną do wyliczenia OEE jest wskaźnik wydajności zwany również wykorzystaniem. Podobnie jak, w przypadku dostępności, jest to stosunek dwóch wartości. W tym wypadku porównuje się ze sobą zaplanowany czas pracy maszyny w danym okresie oraz rzeczywisty czas jej pracy w tej jednostce czasu. Wskaźnik wydajności obniżany jest przez dłuższy czas wykonywania operacji w trakcie procesu produkcyjnego. Utrata wydajności oznacza zmniejszenie stosunku produkcji rzeczywistej do zaplanowanej.

Ostatnia wartość, która potrzebna jest w trakcie obliczania wskaźnika OEE to wskaźnik jakości. W jaki sposób można go wyznaczyć? Podobnie, jak w przypadku dwóch pozostałych wartości, jest to stosunek ilości wyrobów spełniających wymagania jakościowe do całkowitej liczby sztuk produktu wytworzonych w danym okresie. Jak można się łatwo domyślić, na obniżenie tego wskaźnika wpływa duża ilość sztuk wadliwych, niespełniających wymagań kontroli jakości danego zakładu.

Wykorzystanie wskaźnika OEE w procesie wytwarzania

Wskaźnik OEE jest jednym z podstawowych narzędzi używanych do określania efektywności pracy danego zakładu. Stosuje go wiele firm na całym świecie. Mowa tu zarówno o średniej wielkości przedsiębiorstwach, jak i prawdziwych gigantach o zasięgu globalnym. Niektóre źródła zajmujące się badaniami nt. efektywności produkcji podają wartość wskaźnika OEE na poziomie 85% jako „standard światowy”. Jednak czy aby na pewno można porównywać wskaźniki pomiędzy firmami działającymi w różnych branżach i o innej specyfice produkcji?

Porównywanie wartości wskaźników OEE pomiędzy dwoma przedsiębiorstwami ma sens jedynie wtedy, gdy obie firmy są podobnych rozmiarów, a specyfika prowadzonych w nich procesów produkcyjnych zbliżona. Dodatkowo obie firmy musiałby zbierać dane o produkcji w dokładnie ten sam sposób, co jest niezwykle rzadkie. W praktyce porównywanie wskaźników jest uzasadnione jedynie wtedy, gdy oba zakłady są częścią jednej firmy, ponieważ w takim wypadku posiadają one podobne, ustandaryzowane sposoby zbierania danych o produkcji.

Z powodów wymienionych wyżej, wskaźnik całkowitej efektywności wyposażenia sprawdza się najlepiej do porównywania sytuacji wewnątrz jednego zakładu. Wykorzystywanie jednej metody obliczeniowej oraz stałego sposobu zbierania danych nt. produkcji sprawia, że wskaźnik OEE idealnie sprawdza się do porównywania, czy efektywność danej maszyny w następujących po sobie okresach uległa poprawie lub pogorszeniu, oraz jak zmienia się  czas produkcji.

Podsumowując, sama wartość wskaźnika OEE nie jest aż tak istotna, ale ważne są czynniki, które powodują jego zmiany i to, że dany zakład zaczyna zauważać ich wpływ na proces produkcyjny. Dzięki analizie zmian wskaźnika można zauważyć, że czasami nawet niewielkie zmiany dokonane w procesie wytwarzania mogą mieć ogromny wpływ na wydajność, a co za tym idzie zyski danego przedsiębiorstwa.

Wskaźnik OEE – podsumowanie

Mamy nadzieję, że po lekturze naszego artykułu wiesz już czym jest wskaźnik OEE, oraz jak należy go obliczyć. Przypomnijmy: jest to jeden z najpopularniejszych sposobów analizowania efektywności w zakładach produkcyjnych. Oblicza się go, jako iloczyn trzech składowych: dostępności, wydajności i jakości. Wynik obliczeń wskaźnika całkowitej efektywności wyposażenia podaje się w procentach.

Należy pamiętać, że sama wartość wskaźnika nie jest aż tak istotna, jak śledzenie jego zmian w regularnych odstępach czasu. Dzięki temu na bazie zmian notowanych we wskaźniku OEE można uzyskać informację nt. problemów spowalniających cały proces wytwarzania lub ustalić, czy zmiany wprowadzane w celu zwiększenia efektywności wyposażenia zakładu odnoszą pożądany skutek.

Jeżeli chciałbyś wyposażyć swój zakład produkcyjny w nowoczesne maszyny, które umożliwią Ci zwiększenie wydajności procesu produkcyjnego lub też jesteś zainteresowany modernizacją obecnego parku maszynowego, to serdecznie zapraszamy Cię do skorzystania z formularza kontaktowego, który znajdziesz na naszej stronie internetowej www.unilogo.com.pl. Zapewniamy, że nasi doświadczeni eksperci pomogą Ci w wybraniu rozwiązania, które spełni wszystkie Twoje oczekiwania.